NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
115 - (732) وحدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا يزيد
بن زريع عن سعيد
الجريري، عن
عبدالله بن
شقيق؛ قال:
قلت لعائشة:
هل كان
النبي صلى
الله عليه
وسلم يصلي وهو
قاعد؟ قالت:
نعم. بعد ما
حطمه الناس.
[ش
(بعد ما حطمه
الناس) قال
النووي: قال
الراوي في
تفسيره: حطم
فلانا أهله،
إذا كبر فيهم.
كأنه لما حمله
من أمورهم
وأثقالهم
والاعتناء
بمصالحهم،
صيروه شيخا
محطوما.
والحطم كسر
الشيء اليابس].
{115}
Bize, Yahya b. Yahya da
rivayet etti. (Dediki): Bize, Yezîd b. Zürey', Saîd-i Cüreyrî'den, o da
Abdullah b. Şakîk'den naklen haber verdi. Abdullah, şöyle demiş: Âişe'ye:
«Nebi (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem), hiç oturduğu yerden namaz kılarmıydı?» dedim; Âişe:
«Evet! İnsanlar onu
ihtiyarlattıkdan sonra (kıldı)»
cevâbını verdi.
(732) وحدثنا
عبيدالله بن
معاذ. حدثنا
أبي. حدثنا كهمس
عن عبدالله بن
شقيق. قال: قلت
لعائشة. فذكر
عن النبي صلى
الله عليه
وسلم، بمثله.
{….}
Bize, Ubeydullah b. Muâz
dahî rivayet etti. (Dediki): Bize, babam rivayet etti. (Dediki): Bize Kehmes,
Abdullah b. Şakîk'den rivayet etti: «Âişe'ye, dedim ki...» diyerek Nebi
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) 'den naklen yukarki hadîsin mislini rivayet etti.
116 - (732) وحدثني
محمد بن حاتم
وهارون بن
عبدالله.
قالا: حدثنا
حجاج بن محمد.
قال: قال ابن
جريج: أخبرني
عثمان بن أبي
سليمان؛ أن
أبا سلمة بن
عبدالرحمن
أخبره؛ أن
عائشة أخبرته
أن النبي صلى
الله عليه
وسلم لم يمت،
حتى كان كثير
من صلاته وهو
جالس.
{116}
Bana, Muhammed b. Hâtim ile
Harun b. Âbdillâh rivayet ettiler. Dedilerki: Bize, Haccâc b. Muhammed rivayet
etti. Dediki: İbni Cüreyc şunu söyledi: Bana Osman b. Ebî Süleyman haber verdi;
Ona da Ebû Selemete'bnü Abdirrahmân haber vermiş; Ona da, Âişe haber vermiş ki,
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) birçok namazlarını oturarak kılmadan vefat
etmemiş.
117 - (732) وحدثني
محمد بن حاتم
وحسن
الحلواني.
كلاهما عن
زيد. قال حسن:
حدثنا زيد بن
الحباب. حدثني
عبدالله ابن
عروة عن أبيه،
عن عائشة.
قالت: لما بدن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم وثقل،
كان أكثر
صلاته جالسا.
[ش
(لما بدن الخ)
قال القاضي
عياض رحمه
الله: قال أبو
عبيد في تفسير
هذا الحديث:
بدن الرجل،
بفتح الدال
المشددة،
تبدينا، إذا
أسن. قال أبو
عبيد: ومن
رواه، بدن بضم
الدال
المخففة،
فليس له معنى
هنا. لأن
معناه كثر
لحمه. وهو
خلاف صفته صلى
الله عليه
وسلم. يقال:
بدن يبدن
بدانة. وأنكر
أبو عبيد
الضم. قال
القاضي:
روايتنا في
مسلم عن جمهورهم
بدن بالضم.
وعن العذري:
بالتشديد، وأراه
إصلاحا. قال:
ولا ينكر
اللفظان في
حقه صلى الله
عليه وسلم.
فقد قالت
عائشة رضي
الله عنها، في
صحيح مسلم،
بعد هذا
بقريب: فلما
أسن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم وأخذ
اللحم، أوتر
بسبع. وفي
حديث آخر:
ولحم. وفي آخر:
أسن وكثر
لحمه. وقول
ابن أبي هالة
في وصفه: بادن
متماسك. هذا
كلام القاضي.
ثم عقب عليه
النووي بقوله:
والذي ضبطناه
ووقع في أكثر
أصول بلادنا،
بالتشديد].
{117}
Bana, Muhammed b. Hatim
ile Hasenü'l-Hulvânî, ikisi birden Zeyd'den rivayet ettiler. Hasen, dediki:
Bize, Zeydü'bnü'l-Hubâb rivayet etti. (Dediki): Bana, Dahhâk b. Osman rivayet
etti. (Dediki): Bana, Abdullah b. Uıve, babasından, o da Âişe'den naklen
rivayet etti. Âişe, şöyle demiş:
«Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'in, yaşı ilerleyip (vücûdu) ağırlaşınca ekseriyetle namazını
oturarak kılardı.»
İzah:
Görülüyor ki, babımızın
buraya kadar olan hadîsleri hep Hz. Âişe (Radiyallahû anha) 'dan rivayet
olunmuşdur. Bunların bâzılarını Buhârî «Kitâbü't-Teheccüd» de, bâzılarını da
«Kitâbü Taksîri's-Salât» da; Ebû Dâvûd, Tirmizî ve Nesâî dahî «Kitâbü's-Salât»
da muhtelif râvîlerden tahrîc etmişlerdir.
Babımızın, birinci
hadîsinde Âişe (Radiyallahû anha) 'ya, Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem)'in ne kadar nafile namaz kıldığı sorulmakda; o dâ öğleden evvel dört,
öğleden sonra iki, akşam namazından sonra iki; yatsı namazından sonra dahî iki
rek'ât olmak üzere on rek'ât sünnet namaz kıldığını ve ayrıca geceleyin dokuz rek'ât
namaz daha kıldığını, vitrin de bunlarda dâhil olduğunu bildirmektedir.
Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellemj'in, gece namazı hakkında muhtelif rivayetler vardır.
Buhârî 'nin bir
rivayetinde geceleyin onbir rek'ât namaz kıldığı; Âişe'den, Ebû Davud'un tahrîc
ettiği bir rivayette onüç rek'ât; yine Âişe (Radiyallahû anha) 'dan, bir
rivayete göre Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in son zamanlarında
vitr'i, dokuz rek'ât kıldığı anlaşılmaktadır.
Hz. Aişe'nin muhtelif
rivayetlerinden anlaşılıyor ki Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
vaktiyle gece namazını onüç rek'ât kılarmış; sonra yaşlanarak biraz da et
tuttuktan sonra dokuz kılmağa başlamış. Yalanız Aişe r.a., bu namazların
hepsine birden vitir demişdir. Hâlbuki vitir namazı, onların yalnız üç
rek'âtidır.
Buradaki hadîslerde
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in yaşlandığını ifâde için «Kebire,
hatame, beddene» gibi kelimeler kullanılmişdır.
Esâs itibari iie
Kebire: Yaşlandı; hatame: kırdı; beddene: Semizledi, etlendi; mânâlarına
gelirlerse de, burada hepsi yaşının ilerlemesi, vücûdunun ağırlaşması mânâsında
kullanılmışlardır.
Hz. Abdullah b.
Şakik'in bahsettiği Fâris'den murâd: Acemistan'dır. Bâzıları Hz. Âişe'nin, Acemistan'a
gitmediğinden bahsederek, bu kelimenin yalnışlıkla hadîse geçtiğini, doğrusunun
Fâris değil; Nekaaris olduğunu iddia etmişlerdir. Nekaaris, ayak mafsallarına
arız olan bir nev'î hastalıkdır. Fakat Kaadı İyâz, bu kelime hakkında;
Yanlışlık iddia edenlerin yanıldıklarını söylemiş ve: «Hz. Abdullah'ın, bu
suâli Âişe (Radiyallahu anha)'ya Acemistan'da sormuş olması lâzım gelmez. O,
suâlini Acemistan'dan döndükten sonra Medine'de sormuşdur. Hadîsin zahiri, bunu
göstermektedir.» demişdir.
Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'in, nafile namazını oturarak kıldığını Tabiîn 'den bir cemâat
da Âişe (Radiyallahu anha) 'dan rivayet etmişlerdir. Bunlardan Esved b. Yezîd
rivayetini Nesâî, Alkametü'bnü Vakkâs rivayetini babımızda Müslim, Amra
rivayetini Müslim, Nesâî ve İbni Mâce ,tahrîc etmişlerdir.